De televisie staat vaak aan. Nu zit zelfs Marcel er zo nu en dan achter. Laatst aten we in de keuken en besloot het gezin toch maar met bordjes op schoot voor het scherm te zitten. Ik bleef achter aan de keukentafel en hoorde het Catelaans door de halfopen deur naar binnen komen.

De Catalaanse vlaggen wapperen aan de huizen, maar dat doen ze al zo lang dat het rood en geel vaag is geworden. Toen we gingen wandelen met de vrienden van Marcel, kreeg ik tot ieders hilariteit op de top van de berg zo’n vlag in mijn handen geduwd. Marcel is blij dat hij onherkenbaar op de foto staat.
In het centrum zie je het woord sì overal opduiken, we zagen er zelfs een dame mee fietsen, op de achterkant van haar rugzak. Graffiti op de stadsmuren herinnert ons aan de democratie. De radio ratelt aan één stuk door over hetzelfde onderwerp.

Tussen vrienden en in huis wordt er veel over gesproken, maar natuurlijk in het Catalaans, dus moet ik het hebben van iets wat ongeduldige samenvattingen in de tijd dat de Catalanen broeien op het volgende wat ze in de discussie gooien.

Marcel had vorig jaar een Spaanse vriend op bezoek die gelijktijdig met Marcel de auto naar de garage bracht voor een controletechniek. De automonteur weigerde hem in het Spaans te helpen. Ik vond dat waanzinnig. Iedereen vond dat waanzinnig.
Halverwege een etentje in diezelfde periode kreeg ik de familiestamboom van een vriendin van Marcel onder mijn neus geduwd. Catalaanser krijg je het niet. Catalaanser dan Olot krijg je het niet. Het dialect is zo zwaar dat ik het met mijn beperkte voelsprieten kan onderscheiden van het Catalaans in Barcelona, waar overigens op wordt neergekeken.

Hier in huis verschillen de meningen. Marcel vind elke landsgrens een grens te veel en ziet vooral de hype die zich heeft ontplooid; hoe iedereen zich laat meeslepen door een problematiek die hen een paar jaar geleden koud liet en hoe de rechtse elite triomfantelijk aan roer staat (maar dit alles genuanceerder). Zijn vader heeft het over identiteit en vooral over Franco, onder wie zijn jeugd zich afspeelde. Ik vroeg hem laatst wanneer hij was begonnen met Yoga (hij is Yogaleraar) en toen zei hij: Na Franco.
De woorden die ik van de televisie oppik, zijn vooral ‘independència’, ‘democràcia’ en ‘Franco’.

Ik vind het best spannend. Soms hangt er een aparte sfeer in de lucht. Laatst zagen we het leger in het natuurgebied Sadernes, dat bekend staat vanwege de sluiproute naar Frankrijk. Mannen in schutkleuren met mitrailleurs. ‘Als ze niet zo belachelijk hadden gereageerd’, zei een vriendin van Marcel, ‘dan zou ik nooit ‘ja’ stemmen. Veel van ons, trouwens.’

Alles draait om morgen. Marcel’s moeder staat normaal gesproken rond achten op, maar verscheen vanmorgen om zeven uur in de keuken. Dat was om vast wat in te komen, want morgen zal ze om zes uur op moeten. Een uur later voegt heel stemmend Olot zich namelijk bij diegene die vannacht al voor het stembureau slapen.
Wat gaat er gebeuren? Denken ze dat er iets zal veranderen?
Ik vraag me af of ik mijn camera mee kan nemen, want hier in Olot zal het hoogstens interessant zijn. 1 Oktober in Barcelona lijkt me misschien niet de dag om eens lekker te gaan fotograferen, of juist wel, maar dat laat ik dan maar aan anderen over. Ze roepen constant op om ‘passief’ te blijven.  Ik weet niet hoe passief een menigte ter grootte van een boos Catalunya blijft.

Sì. Ga je echt nee stemmen? – vraag ik Marcel. Een langdurig verblijf in Olot geeft de indruk dat men unaniem voor afhankelijkheid is. Maar misschien zijn ze unaniem voor stemmen. Misschien pik ik erg weinig op vanwege de taalbarrière; mijn graatmeter is negentig procent visueel. Het merendeel van de huizen heeft geen vlag, ik weet niet wat zich in die kale huizen schuilhoudt. Team ‘no’ heeft in elk geval geen spandoeken laten produceren.

Morgen dus. Een historische dag, zegt de vader van Marcel. We zullen het meemaken.