Allemaal gele kentekenplaten. In Chamonix ben ik alert op Nederlandse auto’s en lach ik als er typische Nederlanders in zitten.
In Nederland is iedereen typisch Nederlands.

En het landschap is plat.

Volgens mij is dit gewoon een volgend element van het emigreren: de terugkomst, de confrontatie met alles waar je niet voor gekozen hebt.

De confrontatie met je eindeloos lieve en grappige moeder en je slimme vader die een kerstmanbaard heeft laten staan en nu nog drie keer slimmer lijkt. En je zus, die tegenover je zit met een kunstzinnige knot midden op haar hoofd, stuiterend op het ritme van haar hak-op-de-tak levensanalyses, en je broer die nog altijd floreert als het stabiele gezinslid. En de kat, natuurlijk, natuurlijk de kat. De zwarte miauwregent, het scharminkel Josephine, de sterk gekrompen pluizenbol die haar leeftijd miskend.

Ik sleur mezelf van diner naar koffie, van biertje naar taartje en merk dat mijn stembanden rauw dreigen te worden. Ik zie een deel van mijn vriendjes maar zie ook een deel van mijn vriendjes niet, en moet mijn best doen om me niet schuldig te voelen als ik bij mijn moeder op de bank zit.
Het is zo verschrikkelijk fijn om bij mijn moeder op de bank te zitten dat ik toch vaak kies om nog even thuis te blijven.

Thuis.

Amsterdam voelt surreëel in Chamonix en voorspelbaar genoeg voelt Chamonix surreëel in Amsterdam. Ik hou van dit stadje. Het loopt allemaal door elkaar, de straten en de mensen, en ergens daartussen loop ik. Smerig water in de grachten, glinsterend water in het Ij. De straten waar al mijn Franse vriendjes aan denken wanneer ik spreek over Amsterdam stinken. De fietsen zijn gewoon nog daar. De hipstercafeetjes ook. De parken, de duiven, de meisjes en de jongens, het is allemaal daar.

Nederland is geen moer verandert en overtuigd me van mijn eigen onveranderlijkheid. Mijn benen kennen de afstanden tussen elke straathoek en mijn hoofd de tijden van elke tram of trein. Ik voel precies wat ik voelde, zo exact en overtuigend dat er geen tijd tussen maart en oktober lijkt te hebben gezeten.
Oude gewoontes en denkpatronen nemen moeiteloos bezit van me en het intrigeert me, want ik had gedacht dat de ervaring van Chamonix me tot in mijn wortels aangetast had, maar nu lijkt mijn uitstap naar de bergen meer op onkruid. Vier maanden Chamonix vervalt bij 23 jaar Nederland.
Het gaat zelfs zó ver dat ik op een gegeven moment vloek omdat ik ‘hier’ goddomme vastzit. Meteen daarna realiseer ik me dat ik de stap naar Chamonix al genomen heb.

Het is vervreemdend, heftig en amusant.

Ik zit thuis, wederom bij mijn moeder op de bank, en we kijken naar Heel Holland Bakt. De deelnemers moeten een Franse soesjesspecialiteit maken en mama en ik leveren commentaar. Mijn zus kijkt mee vanuit haar eigen huis en becommentarieert via Whatsapp.
Na de soesjes krijgen de deelnemers een technische opdracht (legt mijn moeder aan me uit) en moeten een koekje maken.
Een koekje.
En dus kijken we allemaal naar hoe ze het koekje maken. Het is een ‘moeilijk koekje’, zeggen de chefs bij het beoordelen. ‘Een moeilijk koekje’ stuurt mijn zus op de Whatsapp.
Ja, denk ik. Een moeilijk koekje.

Het is niet het gemakkelijkste om terug te zijn. Want de gezichten van mijn familie en vrienden zijn mooi en hun kennis van me is zo diepgaand dat het me beangstigd. Wat als het niet beter wordt dan dit?

Het doet me pijn om afscheid te nemen. Echt pijn.

En toch twijfel ik niet aan de juistheid van mijn keuze. Ik ging weg om duizend redenen en kon het niet beter samenvatten dan door te zeggen dat het aanvoelde alsof ik niet kon ademen in Nederland. En een verblijf van vijf dagen in mijn oude omgeving is ruim voldoende om opnieuw naar adem te moeten happen. Ik heb de bergen nodig, ik heb ze nodig als een basisvoorwaarde en daar kan ik geen enkele analyse aan verbinden. Zo is het nu eenmaal.
Maar ik heb mijn vrienden en familie ook nodig.
Mijn moeder brengt me naar Schiphol. Het is vijf uur ’s ochtends en we drinken een kopje koffie voor mijn gate sluit. Ze vraagt me: ‘Waarom blijf je niet?’. Het is veel te vroeg om daar fatsoenlijk op te antwoorden en daarom mompel ik iets onsamenhangends. Bergen. Vrijheid.
Ik wou dat ik ijzersterk in woorden kon vatten wat het in vredesnaam waard maakt om zo ver van haar te wonen.

Wat kan ik zeggen. Nederland is een moeilijk koekje.