Een paar weken geleden schetste mijn psycholoog een brein op een whiteboard en tekende daarin een rondje. In dat rondje woonde volgens hem mijn trauma. Hij schreef er ‘limbisch systeem’ boven. Ik had zelf wel eens over trauma gesproken in de context van het ongeluk, maar dacht toen aan het soort huis-tuin-en-keuken trauma’s waar iedereen wel een beetje mee rondliep. Moeilijke gebeurtenissen waar je zeg maar wel overheen komt met behulp van wat tijd. Dat ik werkelijk ‘getraumatiseerd’ zou kunnen zijn was best een verassing.

Wat ik inmiddels van mijn psycholoog heb begrepen is het volgende: in het geval van trauma slaat het brein een ernstige gebeurtenis verkeerd op. Die stopt de enge herinnering niet bij alle andere herinneringen in het grote archief van de cortex, maar in het limbische systeem (het rondje). Het limbische systeem staat in verbinding met het lichaam en bezit tevens hét alarmsysteem van ons wezen. De ratio heeft er geen toegang. Omdat die enge herinnering hier nestelt, gebeuren er soms gekke dingen. Als er zich namelijk een (volstrekt veilige) situatie voordoet die slechts een klein beetje lijkt op de enge herinnering, gaan alle alarmbellen af en maakt het lichaam zich klaar om te vechten of vluchten. Voordat je dus ook maar vaag denkt aan een eventuele link tussen het kleine gebeuren en de grote verschrikkelijke gebeurtenis, gaat het hele lichaam door het dolle in een poging een gigantisch maar totaal absent gevaar het hoofd te bieden.

Voor een wat duidelijkere uitleg staat het internet natuurlijk vol; ik vond zelf dit filmpje (Nederlands) en dit filmpje (Engels) fijn om te kijken.

Aan de hand van deze informatie begrijp ik eindelijk waarom ik soms zo extreem reageer en waarom mijn strategieën om daarmee om te gaan zo weinig hebben uitgehaald. Waarom mijn hart bijvoorbeeld ontembaar begint te kloppen wanneer ik aan de wand hang en een vogel voorbij zie vliegen, een vliegtuig of een takje. Een brute beweging van de arm van mijn tochtgenoot kan eigenlijk al wel genoeg zijn, een geluid, een enkele blik in de leegte. Het ongeluk woont namelijk in mijn limbisch systeem en vertelt mijn lichaam, en mijzelf, dat ik weg moet. Nu. Meteen.

Het fijne aan het labeltje ‘trauma’ is de therapie die ermee gepaard gaat en het feit dat er dus een oplossing voor blijkt te zijn. De ernstige gebeurtenis kan in principe, in stukjes, uiteindelijk toch naar de cortex gestuurd worden, bij de andere herinneringen, waar íe hoort. Ik begon zelf namelijk te vermoeden dat het bergbeklimmen gewoon niet meer kon. Het lukte me niet meer. Er waren alleen nog maar monsters en demonen en ik was het, ondanks mijn liefde voor de bergen, van ze aan het verliezen.

Huiswerk

Omdat het limbische systeem (waar mijn trauma woont) en mijn lichaam buiten mijn denken om samenwerken, wil mijn psycholoog dat ik eerst leer om mijn gevoelens, al mijn gevoelens, mijn bewustzijn in te dwingen. Hij zegt dat ik mijn cortex eerst moet loslaten op de ‘gemakkelijke’ emoties, voordat ik die naar die ene grote, moeilijke, kan sturen. Daarom moet ik gedurende de dag lokaliseren waar in mijn lichaam (buik, borst, keel…) ik wát voel (geluk, verdriet, angst, walging en woede).

De Therapie

Wat we vervolgens in de sessies zullen doen, is het neutraliseren van mijn herinnering aan het ongeluk, mits ik het goed heb begrepen. Ik zal gedetailleerd over de scène praten en hij zal me telkens onderbreken, waardoor hij mijn persoonlijke superenge scenario opbreekt in normale, ongeladen stukjes en deze kunnen worden overgebracht naar het grote archief. 

Nu heb ik nog een ander ongeluk gehad (het eerste ongeluk, mijn eigen val), wat in theorie een beetje resideert naast mijn andere trauma in mijn lymbisch systeem. Welk we precies gaan aanvallen is nog even de vraag. Soms werkt het beter (wederom, als ik het juist begrepen heb) om het ‘makkelijkere’ trauma op te lossen, wat zijn uitwerking heeft op het ‘moeilijkere’ trauma, waardoor je niet persé zo diep hoeft te duiken in het laatste.

Bijleren

Er is een hoop dat ik niet werkelijk begrijp, omdat ik het brein nog lang niet goed ken, over trauma nauwelijks gelezen heb en aan het begin sta van mijn eigen therapie. Wat hierboven geschreven staat is slechts wat ik van mijn (Franse) psycholoog begrepen heb. Ik zal dingen corrigeren zodra ik zelf bijleer, aarzel echter niet om correcties (of interessante weetjes) te plaatsen in het commentaar, mocht je daar uiteraard toe gemotiveerd zijn.